EGİAD’dan Kemeraltı ve Tarih Projesi
Bugüne kadar yayınladığı kent raporları ile büyük bir kamuoyu oluşturarak karar mekanizmalarında
önemli etkisi olan Ege Genç İşadamları Derneği – EGİAD Kültürpark ve Kordon Raporları’ndan sonra
şimdi de İzmir’in gerçek tarihsel ve kültürel değerlerinden biri olan Kemeraltı Raporu’nu açıkladı.
EGE Genç İşadamları Derneği (EGİAD) Başkanı Seda Kaya, İzmir’de yeni bir kamuoyu oluşturacak
“İzmir Tarihi Kemeraltı Raporu”nu basına sundu. Büyük alışveriş merkezlerinin kurulması ve
yerleşim yerlerinin kentin çeperlerine doğru yayılması ile birlikte giderek daha az ziyaret edilen ve
eski önemini kaybeden çarşının sadece bir alışveriş bölgesi olarak kalan Kemeraltı Çarşısı’nın aynı
zamanda kentin içinde yaşayan bir kültür adası olarak ele alınması gerektiğini belirten EGİAD Başkanı
Seda Kaya, bu bakış açısından hareketle Kemeraltı’na odaklandıklarını vurgulayarak, öncelikle
mimarlardan, kent plancılarından ve işletmecilerden oluşan geniş bir araştırma ekibi ile bölgeyi,
tarihçesini ve gelişimini incelediklerini söyledi. Daha sonra bölgede işyeri olan, Kemeraltı ile ilgili sivil
toplum kuruluşlarında görev yapan kişilerle bir çalıştay gerçekleştirdiklerine ve geniş kapsamlı bir
araştırma yaptıklarına dikkat çeken Kaya, raporun yazımı aşamasında Kemeraltı konusunda çok
önemli çalışmalar yapan TARKEM yöneticileri ve Tarihi Kemeraltı Derneği ile dirsek teması
gerçekleştirilerek İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin ve Konak Belediyesi’nin de çalışmalarının gözden
geçirilerek yol alındığını ifade ederek, “Bütün bunların üzerine EGİAD Kentsel ve Sektörel
Araştırmalar Komisyonu olarak kendi vizyonumuzu ve Kemeraltı’nın yeniden kentin bir çekim
merkezi haline gelebilmesi için önerilerimizi ortaya koyarak bu özet raporu hazırladık. Temel
amacımız bir sivil toplum kuruluşu duyarlılığı ile Kemeraltı gibi bir değere yeniden dikkati çekmek,
karar vericilere önerilerde bulunmaktır. Ayrıca, yerel yönetim, Kemeraltı esnafı, meslek kuruluşları ve
özel girişimlerin birlikteliği ile gerçekleştirilecek kısa ve orta vadeli eylem planlarıyla çok uzun
yıllardır ihmal edilmiş olan bölgenin yeniden İzmir’de yaşayanların, yerli ve yabancı turistlerin ziyaret
ettiği bir kentsel çekim noktası olarak geliştirilmesini amaçladık. Halihazırda yapılan sınırlı
boyutlardaki çalışmaların bile kattığı değer dikkate alındığında bütüncül bir Kemeraltı Gelişim
Projesi’nin İzmir’e sağlayacağı katkı çok büyük olacaktır. 270 hektar alanda, 230’u aşkın farklı işkolu
ile 800.000’i aşkın ürün çeşidi ve 10.000’i aşkın işyeri kapsamında yer alan Tarihi Kemeraltı
Çarşısının günün her saatinde en çok kalabalığın ve ticari canlılığın olduğu bir güzergah olduğunu
belirten Kaya, “İzmir Dünya kentleri içerisinde marka olmaya aday ise Kemeraltı ve bu tarihi bölge bu
marka değerinin vazgeçilmez en değerli unsurlarıdır. İzmir deyince akla Kemeraltı, Kemeraltı deyince
akla İzmir gelir. Kemeraltı sadece İzmir için değil aynı zamanda sahip olduğu kültür mirasıyla dünya
ticaret ve kültür tarihi için de çok büyük bir değerdir. Bu değerin gelecek nesillere aktarılması,
güzelleştirilmesi, korunması ve yaşatılması hepimize düşen bir sorumluluktur. EGİAD olarak tek tek
ele alarak özel raporlar hazırladığımız kent değerlerimizin korunmasına yönelik her türlü çalışmaya
destek vermeye devam edeceğiz.” dedi. EGİAD Sektörel ve Kentsel Araştırmalar Komisyonu tarafından
2
hazırlanan bu çalışmadan elde edilen sonuçlarla birlikte önümüzdeki 5 yıllık vadede içsel ve dışsal
faktörler üç ayrı bölge için analiz edilirken, EGİAD olarak ana amacın birçok paydaşın bugüne kadar
yapmış olduğu özverili çalışmaların eylemsel olarak gerçekleşmesine katkı koymak ve iş dünyasının
bu bölge ile ilgili bilgi ve duyarlılığını artırmak olduğu vurgulandı.
Kemeraltı Bölgesinde Olumsuz Hususlar
• Bölgenin kültürel değerini artıracak , genç nüfusun daha çok yaşamak isteyeceği ; eğitim, eğlence ve sosyal
mekanların az olması
• Bölgeye ait yapılmış olan belgeleme ve projelendirme çalışmalarının yeteri kadar hayata geçirilmemiş olması
• Yanlış yapılanmaların bölge dokusuna ve işleyişine uygun olmaması
• Bölgeye ait sosyal ve ekonomik bir manifestonun olmaması
• Bölgedeki yaşam ve ticari hareketin erken saatlerde sona ermesi
• Bölgedeki kentsel tasarım detaylarının çözülmemiş olması (yönlendirme ve bilgi tabelaları aydınlatma elemanları ve
diğer kent mobilyaları )
• Erişim yolları ,alt yapı ve otopark sıkıntısı
Kemeraltı Bölgesinde Olumlu Hususlar
• Bölgeler içinde yaşam ve ticari hayatın en canlı olduğu bölge olması
• Yatırım açısından cazibesi en yüksek bölge olması
• Kültür varlığı açısından zengin olması
• Güvenlik sorunlarının az olması
• Birçok farklı sektörü bir arada bulundurabilmesi
• Sosyal faaliyetlere uygun yapıların var olması
• Günümüze kadar gelişim ve iyileştirme adına en çok eylemin gerçekleştirildiği bölge olması
Anafartalar 1. Etap Caddesi’nde Olumsuz Hususlar
• İşporta ve çığırtkanlığın devam etmesi
• Cadde üzerindeki kentsel tasarım detaylarının çözülmemiş olması (yönlendirme ve bilgi tabelaları ,aydınlatma
elemanları ve diğer kent mobilyaları )
• Kültür varlığı niteliğindeki yapıların yanlış ve kötü kullanımı
• Cadde üzerinde danışma ve güvenlik noktalarının yok denecek kadar az olması
• Cadde üzerinde sosyal yaşamı canlandıracak ve genç nüfusu çekecek mekanların az olması
• Cadde üzerinde yaşam ve ticari hareketin erken saatlerde sona ermesi
Anafartalar 1. Etap Caddesi’nde Olumlu Hususlar
• Caddede yaşam ve ticari hayatın özellikle gündüz çok canlı olması
• Son dönemde Valilik desteğiyle de İşporta ve çığırtkanlığa karşı alınan
sonuçlar
• İzmir Büyükşehir Belediyesinin yapmış olduğu sokak sağlıklaştırma uygulamaları
• Güvenlik sorunlarının az olması
• Yatırım ve Emlak değerlerinin yüksek olması
Havralar Bölgesindeki Olumsuz Hususlar
• Din turizmine katkı sağlayacak birçok mekanın virane durumda olması
• Bölgede sosyal ve ticari yaşamı durma noktasında olan sokakların fazlalığı
3
• Bölgenin gelişim ve iyileştirilmesine yönelik eylemsel faaliyetlerin pek fazla hayata geçirilmemiş olması
• Bölgedeki kentsel tasarım detaylarının çözülmemiş olması (yönlendirme ve bilgi tabelaları ,aydınlatma elemanları
ve diğer kent mobilyaları )
• Bölgede özellikle belli saatlerden sonra güvenlik probleminin olması
• Erişim yolları ,alt yapı ve otopark sıkıntısı
Havralar Bölgesindeki Olumlu Hususlar
• Din turizmine katkı sağlayacak en önemli bölge olması
• Kültür varlığı açısından zengin olması
• Bölgenin Musevi cemaati tarafından da önem arz etmesi
• İzmir’in yurt dışı tanıtımı açısından önemli bir bölge olması
• Kemeraltı ve Agora arasında geçiş bölgesi olması
EGİAD Olarak Önerilerimiz
1. Kemeraltı ve Tarihi Bölgenin cazibesini artıracak , gençliğin daha fazla yaşayabileceği , sosyal etkinlik alanları
oluşturulmalıdır.
2. Gençliğin daha fazla buluşabileceği eğlence ve alışveriş sokaklarının akşamları da aktif olabilecek şekilde dizayn
edilmesi ve yatırımcıların yönlendirilmesi gerekmektedir.
3. Üniversitelerin ve sivil toplum kuruluşlarının bölgeye yerleşebilmesi için yasal kolaylıklar ve teşvikler
sağlanmalıdır.
4. Bölgenin tanıtımına hizmet verecek REHBERLİK merkezi veya birimleri kurulmalıdır
5. Bölgedeki yaşam ve ticaretin akşamları da olabilmesi için güvenlik ve aydınlatma sistemlerinin artırılması
gerekmektedir.
6. Kemeraltı ve Tarih Projesi kapsamında ele alınan tüm bölgeleri kapsayacak, bölge aktörlerinin en az 1
temsilcisinin yer aldığı izleme, yönlendirme, danışma ve kontrol mekanizmasını yürütecek bir KURUL
oluşturulmalıdır.
7. İzmir Tarih Projesi Tasarım Stratejisinde yer alan üst kurulun bir an önce kurulması, organizasyon ve yönetim
ilkelerinin belirlenmesi uygulama başarısını artıracaktır.
8. Bölgede yapılacak tüm projelerde bu kurulun da görüşü alınmalıdır.
9. İşporta ve çığırtkanlığa karşı mücadeleye devam edilmelidir.
10. Tarihi Kemeraltı Çarşısı Esnafının sorunları daha fazla gündeme alınmalı ve
çözümler aranmalıdır.
11. Kemeraltı günleri ve etkinlikleri tüm aktörlerin birlikte veya bağımsız olarak yapabileceği şekilde artırılmalıdır.
12. İzmir Büyükşehir Belediyesi, Valilik ve diğer aktörlerin öncülüğünde KEMERALTI vurgulu reklam, tanıtım ve sosyal
medya organizasyonları yapılmalıdır.
13. KEMERALTI YAŞAM ve TİCARET temalı bu bölgede faaliyet gösteren yatırımcıları ve yaşayan insanları teşvik edici
YARIŞMA veya ORGANİZASYON yapılmalıdır.
14. Özellikle Camilerin ve havraların yoğun olduğu bölgede din turizmine yönelik projeler ve organizasyonlar
geliştirilmelidir. Öncelikle bölgedeki cami, sinagog, kilise vb. dini yapıların restorasyonu sağlanmalıdır.
15. Tüm Tarihi sokakların gezilmesini sağlayacak özel ring araçları ücretsiz olarak
hizmet vermelidir.
16. İzmir Büyükşehir Belediyesi, Valilik ve Konak Belediyesi tarafından Bölge içerisinde atıl durumda bulunan
yapıların belli düzeyde iyileştirilmesi için mülkiyet sahiplerine süreli olacak şekilde bilgi verilmeli veya yeni
yatırımcılarla mülkiyet sahipleri arasında iletişimi kolaylaştıracak yasal birimler oluşturulmalıdır.
17. UNESCO Somut ve Somut Olmayan Kültürel Miras listesine girmek için adaylık çalışması yapılmalıdır. Ayrıca, bir
Kültür Mirası Risk analizi yapılması yararlı olacaktır.
18. Kemeraltı üst örtü projesi zorunlu yerlerde hayata geçirilmelidir.
4
19. Kemeraltı’na başta gençlik olmak üzere çeşitli kesimlerin ilgisinin yeniden çekilebilmesi için foto safariler, gurme
turları, otantik ve nostaljik ürünler tadım günleri, kadınlara yönelik özel gösteriler ve diğer etkinlikler
düzenlenmelidir.
20. Kemeraltı bölgesinde üniversite öğrencileri başta olmak üzere sokak müzisyenlerinin çeşitli noktalarda
yapacakları müzikler keyifli ve kaliteli bir alışveriş deneyimi yaşatmak açısından güzel bir atmosfer
oluşturabilecektir.
21. Bölge evsiz, kimsesiz ve yoksul kişilerin bir sığınma alanı olmaktan çıkarılmalı, bunun için devlet eliyle sağlıklı özel
barınma alanları inşa edilmeli ve bu insanlar yerleştirilmelidir.
22. Yıl içinde belirli dönemlerde Kemeraltı Alışveriş ve Kültür Festivali benzeri organizasyonlar ile halkın ilgisi yeniden
çekilmelidir.
23. İzmir’e Cruise seferleriyle gelen, gemide ve şehirde kalmayı tercih eden turistlerin gün içinde Kemeraltı’nda
alışveriş ve kültür deneyimi yaşayacakları özel programlar yapılmalıdır.
24. Kemeraltı Bölgesi’ndeki acil onarım bekleyen tarihi yapıların restorasyonu ile ilgili olarak Kültür ve Turizm
Bakanlığı, Valilik, Yerel Yönetimler ve diğer ilgili paydaşların katılımı ile bir eylem planı hazırlanmalıdır.Yaşayan bir
yer olmasını sağlamak için sektörel ve tematik alt strateji çalışmaları gerçekleştirilmelidir.Gurme , Sanat Sokağı,
Antikacılar Sokağı, Otantik El Sanatları Merkezi vb.
25. Kemeraltı’nın sağlıklaştırılması ile ilgili olarak daha önce hazırlanmış bütün bilimsel ve teknik çalışmalar gözden
geçirilerek imar,koruma, yenileme ve güzelleştirme boyutuyla ortak paydalarda buluşan çözümleri içeren yeni bir
master plan hazırlanmalıdır. Bu master plan bir imar planı olarak değil bölgenin sosyal, kültürel, estetik ve
pazarlama planlaması olarak önerilmektedir.Bu amaçla, son dönemde üniversiteler ile çeşitli kamu ve özel kesim
kuruluşlarının (TARKEM vb.) yaptıkları oldukça kapsamlı çalışmalar referans olabilecektir.
26. Tarihi Kemeraltı Markaları çalışmasıyla geniş kapsamlı bir algı araştırması yapılmalıdır.
